Kayyum, mahkeme kararıyla veya devletin ilgili kurumlarının kararıyla bir kişi, şirket, dernek veya belediyeye geçici süreyle yönetici olarak atanan kişidir. Kayyum; hukuki, idari veya mali gerekçelerle mevcut yöneticilerin görevden alınması veya görevlerini yerine getirememesi durumunda devreye girer. Türkiye’de özellikle son yıllarda şirketler, dernekler ve belediyelere yönelik kayyum atamaları kamuoyunun yakından takip ettiği bir konu haline gelmiştir.
KAYYUMLUK BİR MESLEK MİDİR?
Kayyumluk, sürekli yapılan bir meslek değil, belirli süre ve şartlar kapsamında yürütülen geçici bir görevdir. Kayyum olarak atanan kişiler genellikle hukuk, maliye veya yönetim alanında uzmanlaşmış profesyonellerden seçilir. Görev süresi, mahkeme veya ilgili idari makamın belirlediği şekilde sınırlıdır.
KİMLER KAYYUM OLABİLİR?
Türk hukuk sistemine göre aşağıdaki özelliklere sahip kişiler kayyum olarak atanabilir:
✔ Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
✔ 18 yaşını doldurmuş olmak
✔ Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak
✔ Kasten işlenmiş suçlardan hüküm giymemiş olmak
✔ Uzmanlık alanı gerektiren durumlarda ilgili alanda bilgi ve tecrübe sahibi olmak
Sıklıkla tercih edilen kayyum profilleri arasında:
Avukatlar
Yeminli Mali Müşavirler
Denetçiler
Şirket yöneticiliği deneyimi olan profesyoneller
Üniversitelerin hukuk, işletme veya ekonomi bölümlerinde akademisyenler bulunmaktadır.
KAYYUM NASIL OLUNUR?
Bir kişinin kayyum olarak atanabilmesi için öncelikle mahkemenin uygun görmesi veya devletin ilgili kurumlarının resmi kararı gereklidir. Mahkemeler genellikle tarafsızlık, uzmanlık ve güvenilirlik kriterlerine göre adayları değerlendirir. Şirketlerde ise özellikle mali uzmanlığı olan kişilerin atanmasına öncelik verilir.
KAYYUM ATAMASI HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?
Şirketlerde ortaklar arasında anlaşmazlık yaşanması
İflas, yolsuzluk veya mali usulsüzlük tespiti
Belediyelerde kamu düzenini tehdit eden veya yasaları ihlal eden yönetim sorunları
Terör veya organize suç bağlantılı kişi ve kuruluşlara ait mal varlıklarına el konulması
Dernek ve vakıflarda yönetim zafiyeti veya yasalara aykırı faaliyetlerin tespiti
KAYYUM MAAŞLARI NE KADAR?
Kayyum maaşları sabit olmayıp, görev yapılan kurumun büyüklüğüne, işin kapsamına ve görev süresine göre değişkenlik gösterir:
✔ Küçük ölçekli şirket veya şahsi mal varlıklarına atanan kayyumlar: 20.000 - 40.000 TL
✔ Orta ölçekli şirketlerde veya derneklerde görev alan kayyumlar: 40.000 - 75.000 TL
✔ Büyük ölçekli şirketler, holdingler veya belediyelere atanan kayyumlar: 100.000 TL ve üzeri
Maaşlar, mahkeme veya devletin ilgili makamlarının onayladığı bütçeye göre belirlenir.
Sonuç olarak, kayyum, hukuki süreçlerin veya kamu düzeninin korunması amacıyla geçici olarak atanan yönetici konumunda önemli bir roldür. Görev süresi boyunca kayyum, tüm mali ve idari işlemlerden sorumlu olur ve yargı denetimine tabidir. Özellikle son yıllarda Türkiye’de kayyum atamaları, hem hukuki hem de siyasi gündemin önemli başlıklarından biri olarak öne çıkmaktadır.
