Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump, altı yıl aradan sonra yeniden Beyaz Saray’da bir araya geldi. Oval Ofis’te gerçekleşen ve dünyanın dikkat kesildiği tarihi zirvede iki lider, başta savunma sanayii ve bölgesel gelişmeler olmak üzere birçok kritik başlığı masaya yatırdı. Görüşme öncesi ve sırasında yapılan açıklamalar ise iki ülke ilişkilerinde yeni bir dönemin habercisi olarak değerlendiriliyor.
Trump’tan Yaptırım Sinyali: "CAATSA Her An Kaldırılabilir"
ABD Başkanı Donald Trump, görüşme öncesi basın mensuplarına yaptığı açıklamada Türkiye ile ilişkilerde "yeni ve verimli bir sayfa" açılabileceğinin sinyalini verdi. En dikkat çeken açıklaması ise Türkiye'ye uygulanan CAATSA yaptırımlarına dair oldu:
“Görüşme verimli geçerse Türkiye’ye yönelik CAATSA yaptırımlarını kaldırabiliriz. Bu her an olabilir.”
Bu sözler, Erdoğan-Trump zirvesinden çıkabilecek olası bir normalleşme adımının işareti olarak yorumlandı.
Erdoğan: “F-16, F-35 ve Halkbank Konularını Detaylı Görüşeceğiz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan da yaptığı açıklamada, temasların kapsamına dikkat çekti. ABD ile ilişkilerde yapıcı bir zemine vurgu yapan Erdoğan şu ifadeleri kullandı:
“Gerek F-35 konusu gerek F-16 konusu gerekse Halkbank ile ilgili aramızdaki ilişkileri bugün etraflıca görüşme fırsatı bulacağımıza inanıyorum. Heybeliada Ruhban Okulu'yla ilgili de üzerimize düşeni yapmaya hazırız.”
Ortadoğu ve Gazze Gündemi de Masada
Gazze'de devam eden çatışmalar ve insani kriz de görüşmenin sıcak başlıklarından biri oldu. Trump, bu konuda net mesajlar verdi:
“Gazze'deki savaşı bitirmek istiyoruz. Rehinelerin geri getirilmesi konusunda yoğun çaba içindeyiz. Orta Doğu’daki liderlerle güçlü bir diyaloğumuz var.”
Gazze ve Filistin konusunda somut bir adımın bugün atılabileceğini belirten Trump, özellikle Körfez ülkeleriyle yürütülen görüşmelerin verimli geçtiğini söyledi.
F-35 ve F-16 Gündemde: İlişkilerde Yeni Sayfa Mı?
Trump, Türkiye’ye F-35 ve F-16 satışıyla ilgili soruya yanıt verirken şu ifadeleri kullandı:
“Türkiye’ye savaş uçaklarından bahsediyoruz, evet. Bu konuda konuşuyoruz.”
Bu açıklama, Türkiye'nin uzun süredir gündemde tuttuğu savunma sanayii iş birliklerinin yeniden canlandırılabileceği yönünde bir umut doğurdu.
CAATSA Nedir? Türkiye Neden Hedefteydi?
CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act), yani ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası, 2017 yılında Kongre’den geçmişti. Türkiye’ye yönelik yaptırımlar ise 2021 yılında, Biden yönetimi döneminde devreye girmişti.
Yaptırımların temel gerekçesi, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması olmuştu. Bu süreçte:
Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ve üst düzey yetkilileri hedef alınmıştı.
ABD’den savunma ihracat lisansları durdurulmuş,
Uluslararası kredilere erişim engellenmiş,
ABD’ye giriş ve mal varlığı işlemleri sınırlandırılmıştı.
Trump ise başkanlığı döneminde bu yaptırımların uygulanmasını engellemiş ancak görevi devrettiğinde yaptırımlar Biden tarafından aktif hale getirilmişti.
Yeni Bir Diplomatik Dönem Başlıyor Mu?
Erdoğan-Trump görüşmesi, sadece ikili ilişkilerde değil, bölgesel dengelerde de önemli etkiler doğurabilecek bir sürecin başlangıcı olarak görülüyor. CAATSA yaptırımlarının kaldırılabileceğine dair doğrudan açıklama, iki ülke arasında uzun süredir yaşanan güven krizinin aşılması adına kritik bir eşik olabilir.
Görüşmenin ardından yapılacak resmi açıklamalar, sürecin yönünü ve Washington’un Türkiye’ye bakışındaki olası değişimi netleştirecek. Ancak ilk sinyaller, Ankara ile Washington arasında kapalı kalan diplomatik kapıların yeniden aralanabileceğini gösteriyor.
