Borsa İstanbul’da Açığa Satış İçin Yeni Düzenleme: Yukarı Adım Kuralı Devrede
Borsa İstanbul (BIST), 3 Eylül 2025 tarihinde BIST 100 endeksinde sabah saatlerinde yaşanan %2’lik sert düşüş sonrası açığa satış işlemlerine yönelik yeni bir adım attı. Otomatik güvenlik protokollerinin devreye girmesiyle birlikte, açığa satış yapılabilen hisselerde “yukarı adım kuralı” geçici olarak uygulamaya alındı.
Yukarı Adım Kuralı Nedir?
Borsa İstanbul’un yaptığı açıklamaya göre, BIST 100 endeksinde saat 10:01:56 itibarıyla yaşanan yüzde 2’lik değer kaybı nedeniyle, aynı gün seans sonuna kadar geçerli olmak üzere yukarı adım kuralı uygulanacak.
Bu kurala göre, açığa satış işlemi yalnızca bir önceki fiyat seviyesinin üzerinde bir fiyatla gerçekleştirilebilecek. Bu düzenleme, aşırı fiyat düşüşlerinin hızını kesmek ve piyasa istikrarını korumak amacıyla uygulanıyor.
Açığa Satış Nedir?
Açığa satış, bir yatırımcının sahip olmadığı bir hisse senedini ödünç alarak satışa sunması ve daha sonra fiyat düştüğünde daha düşük fiyattan geri alarak kâr elde etmesi esasına dayanır. Strateji, “yüksekten sat, düşükten al” mantığıyla çalışır.
Bu işlem yatırımcılara önemli kazanç fırsatları sunabilirken, yüksek risk içerdiği de unutulmamalı. Zira hisse fiyatı düşmek yerine yükselirse, zarar teorik olarak sınırsız olabilir.
Açığa Satış Yasağı Ne Zaman ve Neden Getirilir?
Türkiye’de açığa satış yasağı, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından olağanüstü durumlarda uygulanır. Bu tür yasaklar:
Ekonomik kriz dönemleri
Siyasi belirsizlikler
Piyasalarda yüksek oynaklık
Fiyat manipülasyonu şüpheleri
gibi nedenlerle devreye alınır. Amaç; panik satışları, aşırı değer kaybını ve piyasa manipülasyonlarını engellemektir.
Ancak bu tür yasaklar, piyasada likiditeyi azaltabilir, fiyat keşfi süreçlerini yavaşlatabilir ve bazı yatırım stratejilerini sınırlayabilir. Bu nedenle çoğu zaman geçici olarak uygulanır.
Yatırımcılar Ne Yapmalı?
Bugünkü düzenleme, BIST 100’de işlem yapan yatırımcılar için açığa satış işlemlerinin daha kontrollü bir şekilde yürütüleceği anlamına geliyor. Özellikle kısa vadeli al-sat stratejileri kullanan yatırımcıların işlem yaparken yeni kuralı dikkate almaları gerekiyor.
Yukarı adım kuralı gibi düzenlemeler, küçük yatırımcıların korunması ve piyasada ani düşüşlerin önüne geçilmesi açısından önem taşıyor.
