ABD Dışişleri Bakanlığı, Göçmenlik Çeşitlilik Vizesi Programı (Diversity Visa - DV) kapsamında yapılan başvurularda geçerli ve süresi dolmamış pasaportların biyografik ve imzalı sayfalarının taranarak sisteme yüklenmesini zorunlu hale getiren bir kural değişikliği önerdi. Bu adım, kimlik sahtekarlığı, dolandırıcılık ve kötü niyetli üçüncü taraf müdahalelerine karşı alınan bir önlem olarak değerlendiriliyor.
Yeni Kuralda Neler Var?
Yeni düzenlemeye göre başvuru sahipleri:
Pasaport numarası, pasaportu veren ülke, geçerlilik tarihi gibi bilgileri girecek,
Ayrıca pasaportun biyografik ve imzalı sayfasının net bir taramasını sisteme yükleyecek.
Yalnızca sınırlı istisnalar tanınacak. Bunlar:
Vatansız bireyler
Pasaport alamayan komünist rejimli ülkelerin vatandaşları
Onaylı muafiyeti bulunan kişiler
Bu düzenleme, başvuran kişinin kimliğini başvuru aşamasında doğrulamayı ve kamu güvenliğini artırmayı hedefliyor. Ayrıca 14161 Sayılı Başkanlık Kararnamesi uyarınca, federal kurumların kimlik doğrulama süreçlerini güçlendirme yükümlülüğünü de destekliyor.
Neden Şimdi?
Her yıl düşük göç oranına sahip ülkelerin vatandaşlarına yönelik verilen 55.000 Yeşil Kart için DV programı kapsamında milyonlarca kişi başvuruda bulunuyor. Ancak Bakanlık, özellikle Bangladeş, Ukrayna, Kamboçya ve Moldova gibi ülkelerde sahte başvurular, dolandırıcılık çeteleri ve başkaları adına izinsiz başvuru yapılması gibi ciddi usulsüzlükler tespit ettiklerini belirtiyor.
Kiev Büyükelçiliği'nde yaşanan bir vakada, bazı seyahat acentelerinin vatandaşların başvuru bilgilerini saklayarak 15.000 dolara kadar fidye istediği veya kişileri sahte evliliklere zorladığı ortaya çıkmıştı.
Önceki Deneme Başarılı Olmuştu
Benzer bir pasaport şartı 2019’da getirilmiş, ancak 2022’de usule ilişkin gerekçelerle iptal edilmişti. Ancak uygulamada olduğu 2021-2023 yılları arasında sahte ve mükerrer başvuruların sayısında ciddi düşüş yaşanmıştı. Örneğin, 2022’de sadece 760 bin mükerrer başvuru tespit edilirken, bu rakam pasaport şartının kaldırıldığı 2025’te 2,5 milyona çıktı.
Pasaport yüklemesiyle birlikte doğum yeri bilgileri de erken aşamada doğrulanabileceğinden, başvuru sahibinin hangi ülke kontenjanına gireceği de daha doğru şekilde belirlenebilecek.
Pasaport Taraması Neden Önemli?
Yeni kural sayesinde:
Pasaportlardaki orijinallik kontrolü yapılabilecek
Doğum yeri ve uyruk bilgileri doğrulanabilecek
İmzalar ve yerel alfabelerle yazılmış isimler incelenebilecek
Sahte ya da uygunsuz başvurular daha başvuru aşamasında elenebilecek
Ayrıca, 14168 Sayılı Başkanlık Kararnamesi kapsamında, resmi belgelerdeki bazı terimlerin güncellenmesi de planlanıyor. Örneğin, "gender (cinsiyet kimliği)" kelimesi "sex (biyolojik cinsiyet)" ile değiştirilecek.
Maliyet ve Erişim Konusu
Bakanlık, bu yeni şartın küresel çapta yaklaşık 38 milyon dolarlık bir ek yük oluşturacağını öngörüyor. Hesaplamalara göre her başvuru için 1,52 dolarlık bir zaman maliyeti öngörülüyor. Ayrıca DV başvurusu yapılabilen ülkelerde pasaport çıkartmanın ortalama maliyeti 74,43 dolar olarak belirtiliyor.
Ancak Bakanlık, başvuruların çoğunun cep telefonuyla tek fotoğraf çekilerek kolayca tamamlanabileceğini ifade ediyor. Buna rağmen, yanlış beyanla muafiyet talep eden veya eksik belge sunan adayların başvurularının diskalifiye edileceği uyarısı da yapılıyor.
Katılım Düştü Ama Hedefler Karşılandı
Pasaport şartının uygulandığı yıllarda başvuru sayısında düşüş yaşansa da bölgesel kotaların tamamı doldu. Şart kaldırıldığında ise katılım 23,8 milyon başvuruya kadar çıktı, ancak sahte başvuru sayısı da yeniden arttı. Bu da Bakanlığı harekete geçmeye itti.
Kamuoyundan Görüş Bekleniyor
ABD Dışişleri Bakanlığı, kuralı nihai hale getirmeden önce kamuoyundan şu konularda geri bildirim bekliyor:
Pasaport maliyetleri
Belgeye erişim olanakları
Cep telefonu ile belge yükleme
DV programına başvuran ülkelerde pasaport sahiplik oranları
