Neşet Ertaş, Türk halk müziğinin en büyük isimlerinden biri olarak kabul edilir. Halk ozanı olarak bilinen Ertaş, mütevazı hayatı, sazı ve sözleriyle milyonların gönlünde taht kurmuş bir sanatçıdır. 1938 yılında Kırşehir’in Çiçekdağı ilçesine bağlı Kırtıllar köyünde doğan Neşet Ertaş, Anadolu müziğine damgasını vurmuş isimlerden biridir. Peki, Neşet Ertaş kimdir? Bozkırın Tezenesi lakabı nereden geliyor? Alevi mi, Sünni mi? İşte Neşet Ertaş’ın hayatı ve hakkında merak edilenler...
Neşet Ertaş’a Neden "Bozkırın Tezenesi" Deniyor?
Neşet Ertaş'a "Bozkırın Tezenesi" lakabının verilmesinin arkasında büyük bir isim yatıyor: Yaşar Kemal. Ünlü yazar, Neşet Ertaş'ın müziğindeki yalınlığı, derinliği ve bozkırın sesini en iyi şekilde yansıtmasını bu şekilde nitelendirdi. Yaşar Kemal, "İnce Memed" adlı eserini imzalayıp Neşet Ertaş'a yollarken “Bozkırın Tezenesi'ne” ifadesini kullanarak ona bu lakabı taktı. Bu lakap, Ertaş’ın hem müziğindeki hem de kişiliğindeki sadeliği ve Anadolu kültürüne olan bağlılığını en iyi şekilde tanımlıyordu.
Neşet Ertaş Nereli, Aslen Yozgatlı mı?
Neşet Ertaş, Kırşehir’in Çiçekdağı ilçesine bağlı Kırtıllar köyünde dünyaya gelmiştir. Bazı kaynaklarda Ertaş’ın Yozgatlı olduğu yönünde bilgiler yer alsa da, o Kırşehirli olarak bilinir ve kendisi de memleketini Kırşehir olarak ifade etmiştir. Ertaş’ın ailesi, "Abdallar" olarak bilinen bir topluluğa mensuptur ve müzikal yetenekleri bu kültürden gelmektedir.
Hangi Aşiretten? Neşet Ertaş’ın Ailesi ve Kökleri
Neşet Ertaş’ın babası Muharrem Ertaş, "Abdal" geleneğinin en önemli temsilcilerinden biridir. Avşar ve Türkmen Bozlaklarının “Abdal Ağzı” olarak bilinen özel bir yorum tarzıyla türkü söyleyen babası, Neşet Ertaş'ın müzikal eğitiminde büyük rol oynamıştır. Abdal topluluğu, Anadolu'nun çeşitli yerlerinde özellikle müzisyenlikleriyle bilinen bir Türkmen topluluğudur. Neşet Ertaş, bu kültürün bir devamı olarak halk müziğini tüm Türkiye'ye duyurmuştur.
Neşet Ertaş Alevi mi, Sünni mi?
Neşet Ertaş, Alevi inancına mensup bir aileden gelmektedir. Babası Muharrem Ertaş gibi Neşet Ertaş da Alevi-Bektaşi kültürünün temsilcilerindendir. Aileleri Abdallar olarak bilinen bir topluluğa mensup olan Ertaşlar, Alevi inancının değerleri ve öğretileri ile yetişmişlerdir. Neşet Ertaş, müziğinde her ne kadar Alevi inancına ait bazı unsurları işlemese de, bu kültürden gelen bir müzikal mirası taşımıştır. Ancak Ertaş, hayatı boyunca inancını ön plana çıkarmamış, insanlık ve müziği her şeyin üzerinde tutmuştur.
Neşet Ertaş’ın Müzikal Kariyeri: İlk Plak ve Bozlak Türküleri
Neşet Ertaş, müziğe olan ilgisini çok küçük yaşlarda göstermeye başladı. Babası Muharrem Ertaş’ın sazı ve türküleriyle büyüyen Neşet Ertaş, ilk çalgısını annesinin çamaşır tokacına tel takarak yaptı. Küçük yaşta bağlama ve keman çalmayı öğrenen Ertaş, 19 yaşında çıkardığı "Neden Garip Garip Ötersin Bülbül" adlı ilk plağıyla müzik dünyasına adım attı.
Ertaş, plaklarında ve konserlerinde özellikle bozlak türküleri icra etti. Bozlak, Orta Anadolu’nun özellikle Avşar Türkmenleri arasında yaygın olan bir türkü türüdür. Feryat ve acıyı en iyi şekilde yansıtan bu türküler, Neşet Ertaş'ın müziğinde de önemli bir yer tutar.
Neşet Ertaş ve Almanya Yılları
Sanat yaşamı boyunca yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle bağlama çalmakta zorlanan Neşet Ertaş, tedavi amacıyla Almanya’ya yerleşti. Uzun yıllar Almanya’da yaşayan Ertaş, burada hem çocuklarının eğitimiyle ilgilendi hem de müzik çalışmalarına devam etti. Almanya'da yaşadığı süre boyunca, özellikle Türk göçmenler arasında büyük bir popülarite kazandı. Birinci kuşak göçmenler için Ertaş’ın türküleri, memleket hasretini bir nebze olsun dindiren, gönüllere dokunan eserler oldu.
Neşet Ertaş’ın Unutulmaz Eserleri ve "Devlet Sanatçılığı" Teklifi
Neşet Ertaş, müzik kariyeri boyunca 400’ün üzerinde plak, sayısız kaset ve albüme imza attı. "Ah Yalan Dünya", "Zahidem", "Mühür Gözlüm", "Gönül Yarası", "Zülüf Dökülmüş Yüze" gibi eserleri, onun müziğinin en bilinen parçaları arasında yer aldı.
Ertaş’a, Süleyman Demirel’in cumhurbaşkanlığı döneminde "Devlet Sanatçısı" unvanı teklif edildi. Ancak Neşet Ertaş, bu unvanı kabul etmedi. Sanatçının devletle arasında mesafe koymayı tercih ettiği bilinir ve bu durum, halkın gönlünde "garip ozan" olarak daha da saygın bir yer edinmesini sağladı.
Neşet Ertaş’ın Vefatı
Neşet Ertaş, uzun süredir mücadele ettiği prostat kanseri nedeniyle 25 Eylül 2012’de İzmir’de hayatını kaybetti. 74 yaşında vefat eden sanatçı, Türkiye’nin dört bir yanında milyonlarca insan tarafından büyük bir üzüntüyle uğurlandı. Ertaş, sanat yaşamı boyunca Türk halk müziğine kazandırdığı eserlerle "Yaşayan İnsan Hazinesi" olarak kabul edildi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında onurlandırıldı.
Sonuç: Neşet Ertaş Kimdir ve Neden Bu Kadar Özel?
Neşet Ertaş, sadece bir halk ozanı değil, aynı zamanda Anadolu’nun tüm seslerini, acılarını ve sevinçlerini sazıyla dile getiren bir bozkır filozofu olarak kabul edilir. Alevi inancına mensup bir Türkmen olarak, mütevazı hayatı ve insan sevgisiyle de tanınır. Bozkırın Tezenesi lakabı ile anılan Ertaş, sadece müziğiyle değil, halkın gönlündeki yeriyle de Türkiye'nin unutulmaz değerlerinden biridir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Neşet Ertaş neden "Bozkırın Tezenesi" olarak anılıyor?
Neşet Ertaş'a bu lakap, yazar Yaşar Kemal tarafından verilmiştir. Kemal, Ertaş'ın müziğindeki sade ve derin anlatımı "Bozkırın Tezenesi" olarak nitelendirmiştir.
2. Neşet Ertaş nerelidir?
Neşet Ertaş, Kırşehir’in Çiçekdağı ilçesine bağlı Kırtıllar köyünde doğmuştur.
3. Neşet Ertaş Alevi mi, Sünni mi?
Neşet Ertaş, Alevi inancına mensuptur ve "Abdal" topluluğuna aittir.
4. Neşet Ertaş’ın en bilinen eserleri nelerdir?
"Ah Yalan Dünya", "Mühür Gözlüm", "Zahidem", "Gönül Yarası" en bilinen eserlerinden bazılarıdır.
5. Neşet Ertaş hangi aşirete mensuptur?
Neşet Ertaş, babası Muharrem Ertaş gibi "Avşar" ve "Abdal" geleneğine mensuptur.
