EYT sonrası oluşan büyük yaş farkı, kademeli emeklilik beklentisini güçlendirdi. Ancak prim günü, yaş ve maaş hesabı konusunda birçok soru işareti var. Olası bir düzenleme gelmeden önce prim ödemek avantaj sağlar mı? İşte kademeli emeklilikte merak edilenler…
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin ardından, 8 Eylül 1999 sonrası sigorta girişi olan milyonlarca çalışan için yeni bir beklenti doğdu: kademeli emeklilik. Özellikle EYT ile emekli olanlarla aralarında 17–20 yıla varan yaş farkı oluşan sigortalılar, daha adil bir geçiş sistemi talep ediyor.
Bu süreçte en çok sorulan soru ise şu:
“Kademeli emeklilik gelirse prim günü ne olacak?”
Kademeli emeklilik kesin mi?
Öncelikle altı çizilmesi gereken nokta şu:
Kademeli emeklilik şu an için yürürlükte olan bir yasa değil.
Bu konuda faaliyet gösteren dernekler ve bazı milletvekilleri tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulmuş farklı kanun teklifleri bulunuyor. Ancak bu tekliflerin hangisinin hayata geçeceği, hatta bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı şu aşamada net değil.
Mevcut sisteme göre prim günü hesabı
Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç’ın değerlendirmelerine göre, bugün yürürlükte olan mevzuat esas alındığında tablo şöyle:
Kısmi emeklilik:
5400 prim günü + 58 yaş
Tam emeklilik (SSK):
7000 prim günü + 58 yaş
Yani prim gününüz 5400 ile 7000 arasında olsa bile, emeklilik yaşı değişmiyor. Ayrıca prime esas kazanç (brüt ücret) asgari ücretin 3 katının altında ise, 5400 günle 7000 gün arasında bağlanacak maaş açısından ciddi bir fark oluşmuyor.
“Kademeli emeklilik gelmeden prim ödemeli miyim?”
Bu soruya verilen yanıt net:Hayır, sadece kademeli emeklilik beklentisiyle isteğe bağlı prim ödemek şu aşamada avantajlı değil.
Eğer aktif olarak çalışma imkânı varsa elbette çalışmak mantıklı. Ancak yalnızca prim gününü artırmak için dışarıdan isteğe bağlı sigorta ödemesi yapmak, mevcut sistemde emekli maaşını anlamlı ölçüde yükseltmiyor.
Askerlik borçlanması EYT’ye sokar mı?
Devlet memurları için kritik bir ayrım var:
SSK ve Bağ-Kur’lular, sigorta öncesi askerlik borçlanması yaparsa, sigorta başlangıç tarihi geri çekilebiliyor.
Ancak 5434 sayılı Emekli Sandığı’na tabi memurlar için bu durum geçerli değil.
Bu nedenle, memurlar askerlik borçlanması yapsa bile EYT kapsamına giremiyor, sadece prim günlerini artırabiliyor.
Doğum borçlanmasında hangi süreler sayılıyor?
Kadın sigortalılar için doğum borçlanması yalnızca:
Sigortalı çalışırken doğan çocuklar için,
Çocuğun 2 yaşını doldurana kadar geçen ve çalışılmayan süreler için yapılabiliyor.
Örneğin doğumdan sonra 10 ay çalışılmamışsa, yaklaşık 300 gün borçlanma yapılabiliyor. Bu süre hem prim gününü artırıyor hem de emekliliği öne çekebiliyor.
18 yaş öncesi çalışmalar emekliliği etkiler mi?
Evet ama sınırlı şekilde.
18 yaş öncesi çalışmalar EYT kapsamına girmeyi sağlar,
Ancak 9000 gün gibi prim şartlarının hesabında bu süreler dikkate alınmaz.
Bu nedenle EYT’li olunsa bile, prim günü hesabında yaş sınırı önemli olmaya devam eder.
